www.dagkadi.tr.gg
DAĞKADI KÖYÜNÜN DÜĞÜN GELENEKLERİ
Düğünler başlı başına bir olaydır Dağkadı'da. Her düğünde umutlar kazanılır, mutluluk yakalanmaya çalışılır.
Evlenme İsteğinin Belli Edilmesi: Evlenme konusunda kızlar, genellikle (varsa) yengelerine açılırlar. O da bir fırsatını bularak kızın anasına meseleyi uygun bir dille iletir. Yengesi olmayan kızlar da, diğer kadın akrabalardan birini devreye sokarlar. Ailesine kendisi açılanlar da vardır. Delikanlılar da evlenme çağına geldiklerinde, anne veya babaları, oğullarıyla iyi ilişki içinde olan bir başka erkeği devreye sokarlar. Seçilen bu kişi, onun evlenme konusundaki düşüncelerini öğrenmeye çalışır. Kiminle evlenmek ister? Hangi kızla aralarında gönül bağı vardır? Bu kişinin yardımıyla aile büyükleri konuyu ikinci kanaldan öğrenirler. Genç kızlar gibi, delikanlılardan da aile büyükleriyle doğrudan kendisi konuşanlar da vardır. Bu eğilim ve uygulama gittikçe artmaktadır.
Dünür Gezme, Söz Kesme: Oğlan tarafı, bir kadın akrabasını kızın evine gönderir. Konukların geleceği gün bildirilir. Delikanlının en yakın kadın akrabaları, bildirilen akşam kız evine giderler.
Kız istemeye gelenlerin içindeki en yaşlı kadın akraba: "Allah (c.c.)'ın emri ve Peygamber (s.a.v.)'in kavli ile kızınızı istemeye geldik." Der. Bunun üzerine kız tarafı "düşüneceklerini" belirtir. Çünkü daha evin erkekleriyle görüşülecektir. Genellikle ilk isteyişte kız tarafı kesin söz vermez. Fakat ilk gidişte de kesinlik belirten, "evet" veya "hayır" diyenler çıkar. Her ikisi de toplumda doğal karşılanır. Kızını verme eğiliminde olan aile, gelen dünürlere karşı oldukça olumlu ve sıcak davranır. Oğlan tarafı, kendilerine karşı gösterilen ilginin derecesinden kız tarafının eğilimini tahmin eder. Kızını vermeyi kararlaştıran kız ailesi, delikanlının evine bir liste gönderir. Bu listede, oğlan evinden istenenler yazılıdır. Oğlan tarafı listeyi inceler. Uygun görülenler ve görülmeyenler değerlendirilir. Bir akşam kız ve oğlanın erkek akrabaları kız evinde toplanırlar. Liste üzerinde açıktan pazarlığa oturulur. Sonunda iki taraf da isteklerinin bir kısmından vazgeçerek bir anlaşma ortamı sağlanır. Bu liste yüzünden sonuca ulaşamayan evlilik girişimlerinin olduğu da gözlenmiştir. Liste üzerinde anlaşma sağlandıktan sonra, kız evinden bir kişi, delikanlının babasına içinde iki mendil ve bir çift çorap bulunan şaseyi verir. Bu şase kalp biçiminde bir çeyiz parçasıdır. Kayınpeder adayı da şaseyi verene armağan verir. Böylece söz kesilmiş olur. Bu sözkesti olayından sonra, kız tarafı, oğlan evine baklava tatlısı gönderir. Oğlan evi de aynı siniye helva yaptırarak geri gönderir. Böylece bu tatlı gönderme hareketleriyle, bu mutlu başlangıcı kutlamış olurlar. Nişan: iki aile arasında önce nişan gününün tarihi belirlenir. Bu konuda iki taraf da hazırlıklarını sürdürür. Nişan törenine bütün akrabalar çağrılır. Oğlan evi gelin için bir kat çamaşır, bir takım hazır elbise ile birlikte bazı küçük takılar alır. Kız tarafı da damat için çeşitli hediyeler alır. Nişan yüzükleri genellikle kızın evinde takılır. Bazı ailelerde ayrıntılı eğlence ve birlikte katılımla eğlenceye yer verilmez. Nişan yüzükleri bir kolonya şişesine bağlanarak evlere gönderilir. Onlar kendileri takarlar. Nişanlı olanlar, bayramlarda birbirlerine birer kat çamaşır hediye ederler. Kız tarafı baklava yapar, arefe günü oğlan evine gönderir. Onlardan da aynı siniyle helva gelir. Panayırlarda ve diğer belirli günlerde gençler birbirlerine çeşitli hediyeler alırlar. Bayramlarda önce damat kız evine giderek onlarla bayramlaşır. Sonra kız da oğlan evine giderek onların bayramını kutlar. Düğün Dileği - Elbise Kesimi: Oğlan tarafı, kız tarafıyla anlaşarak düğün tarihini belirler. Yine anlaşılan bir günde her iki taraf da akrabalarını alarak mağazaya gider, beğendikleri elbiseleri kestirirler. Kız için nikâh elbisesi ve gelinlik alınır. Nikâhlık giysi iki tanedir. Ayakkabı, terlik, manto, çanta gibi ihtiyaçlar da giderilir. Gelin tarafı da damadın takım elbisesi dışında kalan bütün çamaşırlarını alır. Ayrıca karşılıklı olarak akrabalara da çeşitli hediyeler alınır.
Düğüne Çağrı - Okuyucu Gezdirme: Dağkadı'da düğüne çağrı, okuyucu gezdirme yöntemiyle yapılır. Kız ailesi aldığı hediyeleri bu iş için genelde görevlendirilen "Okuyucu Kadın" a teslim eder. Okuyuculuk için verilen her hediye bir davetiye niteliğindedir. Normal olarak mendille çağrı yapılır. Akrabalara da havlu gönderilir. Kız sağdıçlarına terlik ve kurdele alınır. Düğüne okunmak, "çağrılmak" anlamındadır. Okuyucu kadın bunları genellikle Pazartesi günleri dağıtır. Oğlan evi de okuyucu aracılığı ile akrabalarını ve komşuları düğüne davet eder. Ayrıca oğlan babası adına da davetiye bastırılır. Davetiyeler sağdıçlar tarafından düğüne çağrılacak olanlara dağıtılır. Uzakta olanlara da gün evvel çeşitli yollarla ulaştırılır. Damat, sağdıçlarına birer gömlek alır. Bütün sağdıçların gömlekleri aynı renk ve aynı desen, bir örnek olur. Düğünlerde sağdıçlar gömleklerinden tanınır. Oğlan evinin köy içindeki okuntusu, yine okuyucu kadın aracılığı ile Çarşamba günleri dağıtılır. Okuntuyu alanlar, okuyucu kadına un, para ve çeşitli küçük hediyeler verirler. Bu, okunmaktan, düğüne çağrılmaktan duyulan memnuniyetin ifadesidir. Okuyucu kadınlar, köylerdeki yoksul kişilerden seçilmektedir.
Resmi Nikâh: Nikâh töreninde kız ve oğlan tarafının akrabaları hazır bulunur. Nikâh, törene katılan çağrılıların gözleri önünde genellikle düğünden önce kıyılır. Düğüne kadar kız, babasının evinde oturmaya devam eder.
Düğüne Başlama: Akrabalar, komşular, eş, dost düğüne çağrılır. Erkekler oğlan evinde, kadınlar da kız evinde eğlenir. Konukların en iyi bir şekilde ağırlanması için hazırlıklar tamamlanır.
Konukların Karşılanması: Düğün Cumayı Cumartesiye bağlayan gece kız evinde başlar. Oğlan evinde de Cumartesi günü akşam ezanı ile yatsı ezanı arasında başlar. Düğüne gelen konuklar, düğün sahipleri ve damadın sağdıçları tarafından karşılanır.
Düğün için getirilen hediyeler kabul edilerek yerine iletilir. Dağkadı'da düğün hediyesine "takı" "donanma" veya "dakı" denir.
Bahşiş gecikince şöyle denir:
Şekerim var ezilecek,
Tülbentlerden süzülecek,
Gel bekletme Hasan Abi
Çok yerim var gezilecek.
Kızlar bütün akrabaları aynı şekilde övdükten sonra gelinin evine giderler. Toplanan para aralarında paylaşılır.
Sağdıç Kavuşturma: Cumartesi akşamı kız evinde eğlenceler Yapılır, bu eğlencelerin son bölümünde Sağdıç kavuşturulur. Sağdıç kavuşturma İçin, gelinin arkadaşları ve diğer genç Kızlar iki gruba ayrılırlar. Grupların Birinde gelin, diğerlerinde de gelinin Arkadaşları bulunur. Bu iki grup, Aralarında üç dört metre aralık bırakarak Sıralanırlar. Yüzleri birbirine dönüktür. Gelin ve sağdıcının yüzleri birer ipek eşarpla örtülür. Bu durumu aldıktan sonra sağdıç kavuşturma türküsünü söylerler. Türkünün dörtlükleri söylenirken, gruplar her dörtlükte karşı gruba bir adım yaklaşırlar. İyice yaklaştıklarında, gelinle sağdıç birbirlerine sarılarak ağlarlar. Bu olaya "Sağdıç Kavuşturma" denir.
Not: Türkü karşılıklı olarak dize dize söylenir.
Çeyiz Serme-Çeyiz Görme: Düğün haftası içinde Salı günü çeyiz, kız evinde bir odada sergilenir. Cumartesi sabahı, oğlan tarafı gelip alır. Kızın yakınkları olan kız ve kadınlar oğlan evine giderek çeyizi sererler. Çeyiz serildikten sonra, görmek isteyenlere açılır, izletilir. Çeyiz düğünden bir hafta sonra kaldırılır.
Gelin Alıcının Gelişi, Gidişi ve Yapılan Törenler: Düğün alayı Pazar günü oluşturulur. Gelin evine gelindiğinde, damadın babasından belirli bir miktar "Toprak Bastı Parası" alırlar. Gelin, evde toplanan akrabalarının elini öperek, gelin arabasına bindirilir. Gelinin elini öptüğü yakınları kendisine para verirler. Gelin alayı oğlan evine yaklaşınca, bir çocuk, gelinin tek bir ayakkabısını alarak damada götürür, bahşişini alır. Nihayet, gelin arabası oğlan evine gelir. Arabadan inme sırasında gelini halk görmesin diye (bazı yerlerde) çarşaf gererler. Damat kapıyı açarak elindeki bozuk paralarla şekerleri çocukların olduğu tarafa saçar. Gelin damadın koluna girerek birlikte odalarına girerler. Damat, gelini odasına bıraktıktan sonra meydana geri döner.
Güvey Yemeği: Yatsıdan sonra damat kapanır. İşte bu sırada gelinle damadın birlikte yedikleri yemeğe "Güvey Yemeği" denmektedir, bu yemek, baklava ve tavuk etinden oluşmaktadır. Ayrıca hazırlanan ve adına "Honça" denilen kızarmış bir tavuk da dışarda bekleyen sağdıçlara yemeleri için verilir. Bu yemek kız evinden gönderilir.
G e r d e k Gecesi: Gelin ve damat, yatsı namazından önce abdest alırlar. Bir odada imam tarafından dini nikâh kıyılır. Damat, sağdıçları ile birlikte yatsı namazını camide kılar. Namaz bitiminde damat, tekbirle eve getirilir. İmam, bu çiftin mutlu bir evlilik yaşamı geçirmeleri için duada bulunur. Dua bittikten sonra damat, aile büyüklerinin ellerini öper. Güvey odaya girerken, orada bulunanlar (adetten olduğu için) hafifçe sırtına vururlar. Gelin ilk gece bir hediye koparmadan konuşmaz. Bu hediye genellikle bir altın bilezik olur. Bundan sonra damat ve gelin, ikişer rekât namaz kılarlar. Kız evinden gelen ve adına "honça", "onca" denilen yemeği birlikte yerler.
Paça Günü: Pazartesi sabahı, gelinin geldiği evde kadınlar eğlenirler. Buna "Paça Günü" denir.
Kız Ardı: Düğünden bir hafta sonra kız evi, oğlan evini yemeğe çağırır. Bu yemek, Pazar günü öğleye yada akşam yemeğine denk getirilir. Oğlan evi yakınlarıyla birlikte yemeğe gelir. Yemekten sonra sohbet edilir. Bu arada damada ufak tefek şakalar yapılır. Damadın içeceği kahveye ya da çaya tuz koyulup verilir. Damadın ayakkabısının içine ya yumurta koyulur ya da dönüş sırasında damadın ayakkabıları gelinin kardeşi tarafından saklanmıştır. Bahşiş verilince ayakkabılar enişteye teslim edilir.
Bir hafta sonra da, oğlan evi kız evini yemeğe davet eder.
